Podatnik nie musi być każdorazowo zawiadomiony przez urząd skarbowy o zamiarze weryfikacji złożonych przez niego rozliczeń podatkowych. W celu uniknięcia łamania przepisów prawa podatkowego, fiskus może przeprowadzić rzeczoną kontrolę znienacka. Z zasady, fiskus ma obowiązek powiadomić pisemnie podatnika o zamiarze sprawdzenia, czy należycie wywiązuje się on ze swoich obowiązków podatkowych. Kontrola podatkowa może być wszczęta najwcześniej po tygodniu od dnia doręczenia zawiadomienia – przez ten czas podatnik ma możliwość skorygowania błędów i sprostowania ewentualnych niejasności w dokumentacji.
Nie zawsze jednak tak musi być. Urząd ma prawo rozpocząć kontrolę bez wcześniejszego zawiadomienia o niej, jeżeli czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego jak również w sytuacji gdy czynności te są konieczne do zabezpieczenia dowodów dokonania przestępstwa.
Okoliczności niezapowiedzianych kontroli
Zasadniczo kontrola podatkowa bez uprzedzenia jest możliwa gdy:
a). dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
b). jest związana z zasadnością zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
c). ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu,
d). dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
e). ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury.
Podatnik pod lupą
Nagła kontrola może dotyczyć również podatników, wobec których urząd skarbowy dysponuje informacją, że zostali prawomocnie skazani za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa wynikającego z ustawy o rachunkowości, przestępstwa skierowanego przeciwko obrotowi gospodarczemu lub za popełnienie wykroczenia ze względu na utrudnianie kontroli. Dotyczy to także podatników, którzy są zobowiązani w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jak również gdy nie posiadają adresu siedziby firmy, przez co uniemożliwione jest doręczenie stosownych pism z urzędu.
Organ kontrolujący ma jednak obowiązek natychmiastowo po zjawieniu się u podatnika poinformować go, z jakiego powodu nie został uprzedzony o kontroli. Uzasadnienie braku przyczyny doręczenia zawiadomienia musi zawrzeć także w książce kontroli i protokole kontroli.
