Darowizna polega na nieodpłatnym przekazaniu na rzecz określonej osoby jakiegoś dobra, czego ostatecznym skutkiem jest wzbogacenie się osoby obdarowanej.
Niezbędnym jest aby darowizna mieszkaniowa przekazana została w formie aktu notarialnego. Jest to jedyna prawomocna forma przekazania prawa do mieszkania drugiej osobie. Każda inna forma umowy uważana jest za nieważną.
Według polskiego prawa, nabycie rzeczy oraz praw majątkowych w drodze spadku lub darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Darowizna mieszkania otrzymana od osoby bliskiej, klasyfikującej się w zerowej grupie podatkowej, inaczej pierwszej grupie podatkowej, podlega ona zwolnieniu od opodatkowania. Jednak w tym celu konieczne jest spełnienie kilku warunków.
Po pierwsze obdarowany ma obowiązek zgłoszenia darowizny w odpowiednim urzędzie skarbowym. Najczęściej zgłoszenie to odbywa się za pośrednictwem notariusza, przed którym obdarowany i darczyńca podpisują akt notarialny dotyczący darowizny mieszkania.
Na zgłoszenie w urzędzie skarbowym mieszkania uzyskanego drogą darowizny lub spadku, odbiorca ma 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, lub w przypadku spadku, 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku orzekającego o otrzymaniu spadku.
Należy pamiętać, że termin na zgłoszenie nabycia mieszkania jest terminem ostatecznym, a co za tym idzie, po upływie terminu, obdarowany zobowiązany jest do opłaceniu podatku od nabytego mieszkania.
Wyjątkiem od reguły jest sytuacja, w której nabywca dobra dowiaduje się o jego pozyskaniu lub dziedziczeniu w terminie późniejszym niż wyżej okres 6 miesięcy. W zaistniałych okolicznościach obdarowany, chcąc skorzystać z przysługującej mu możliwości zwolnienia z podatku, ma obowiązek:
• zgłoszenia naczelnikowi urzędu skarbowego, któremu obdarowany podlega, pozyskanego dobra,
• przedstawi i udokumentuje okoliczności na podstawie których nabywca z opóźnieniem został poinformowany o otrzymaniu mieszkania w drodze darowizny lub spadku.
Dodatkowo przekazując mieszkanie należy dokładnie zapoznać się z informacją, jak daleka rodzina kwalifikowana jest jako zerowa grupa podatkowa. Przykładowo jeżeli rodzice będą chcieli przekazać córce mieszkanie w darowiźnie, aby ta została zwolniona z podatku musi być jedyną obdarowaną. W sytuacji gdy rodzice przekażą mieszkanie córce i zięciowi, sytuacja przedstawia się już zupełnie inaczej. Zięć nie jest zaliczany do pierwszej grupy podatkowej, tylko do drugiej, tak więc będzie on zmuszony do zapłacenie podatku od otrzymanej darowizny.
Co prawda druga i trzecia grupa również ponosi ulgi podatkowe z tytułu pokrewieństwa, jednak opierają się one na innych zasadach. Mieszkania liczące do 110 m2 przekazane w drodze darowizny do podstaw opodatkowania nie są wliczane jeżeli:
• nabywca który otrzymujące mieszkanie w darowiźnie nie jest już właścicielem innego mieszkania lub domu. Jeżeli nabywca jest jednak już właścicielem nieruchomości aby uzyskać ulgę podatkową musi pozbyć się własności na rzecz dzieci lub Państwa w terminie do 6 miesięcy od daty zawarcia umowy w formie aktu notarialnego.
• Nabywca nie może posiadać zarówno prawa spółdzielczego lokatorskiego jak również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu czy prawa do domu jednorodzinnego, lub lokalu w małym domu mieszkalnym. Podobnie jak w poprzednim podpunkcie obdarowany ma obowiązek zrzeknięcia się w terminie do 6 miesięcy od daty zawarci umowy w formie aktu notarialnego praw do lokalu na rzecz dzieci lub spółdzielni.
• Obdarowany nie może być najemcą mieszkania na podstawie umowy najmu. Umowa ta musi zostać rozwiązania w terminie do 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu.
• Ostatnim warunkiem jest zamieszkanie lub zameldowanie na pobyt stały w otrzymanym w darowiźnie mieszkaniu, bez możliwości zbycia przez okres 5 lat.
